Provincie Utrecht helpt gemeenten om wijken groen, gezond en klimaatbestendig te maken

De provincie Utrecht wil gemeenten helpen om wijken groen, gezond en klimaatbestendig te maken. Daarvoor heeft ze voor een aantal gemeenten een pilot opgezet. In Vianen is de ‘grijze’ Bomenbuurt ‘groen’ gemaakt. Buurtbewoners en gemeenten zijn heel tevreden over het resultaat.

Pilot

Het veranderende klimaat vraagt om aanpassingen in onze woonomgeving. We krijgen te maken met steeds hevigere regenbuien, risico op wateroverlast en juist hete dagen en droogte in de zomer. Hoe zorgen we dat we dan prettig en veilig kunnen blijven wonen? In een pilot heeft de provincie zeven gemeenten geholpen om belangrijke stappen te zetten om alvast één wijk of buurt klaar te maken voor het veranderende klimaat en tegelijkertijd meer biodivers en gezond te maken. Om de uitvoering van klimaatbestendige maatregelen te versnellen, kunnen deze lessen ook toegepast worden in andere wijken en in andere gemeenten.

Bomenbuurt in Vianen

De 'Bomenbuurt' in Vianen is, anders dan de naam doet vermoeden, erg grijs. Jaap van Wuijckhuijse en Linda Twigt zijn als projectleiders betrokken bij dit project in de gemeente Vijfheerenlanden. In de wijk moet de bestrating eruit en het riool worden vervangen: een uitgelezen kans om te vergroenen.
Linda: "De Bomenbuurt in Vianen is een jaren 70-buurt, met heel veel steen: alle ruimte voor de auto en maar heel weinig groen. Toen vanuit de provincie de vraag kwam of wij een wijk hadden die geschikt was voor een pilotproject moesten we meteen aan deze denken. Al dat 'grijs' kun je heel mooi vervangen door groen."

Ondersteuning bij het vergroenen

Jaap: "In de pilot heeft de provincie gezorgd voor ondersteuning door Hiltrud Pötz van Atelier GroenBlauw. Zij kwam met mooie ontwerpen om de wijk anders in te richten. We hebben bijvoorbeeld een hele brede straat met dubbele rijbaan en maar één procent groen. Door die handiger in te richten, kun je maar liefst 30 procent groen realiseren. Dat woont toch veel prettiger. In een sessie met Hiltrud hebben we het ontwerp voor de wijk besproken met alle collega's van de afdeling Beheer, dus van verkeer, wegen, riool, water, et cetera. Zodat de mogelijkheden en knelpunten binnen het projectplan meteen duidelijk werden. Uiteindelijk was iedereen positief."

Voordelen andere aanpak

Jaap: "Ik had al een bepaald beeld in mijn hoofd van hoe we de wijk konden aanpakken. Verrassend vond ik bijvoorbeeld het ontwerp dat Hiltrud maakte voor een binnenplein met parkeerplaatsen. Door dat anders in te delen, raak je nauwelijks parkeerplaatsen kwijt en kun je wel heel veel groen toevoegen."
Linda: "Ook heeft Hiltrud meegedacht over het betrekken van de bewoners. Ze heeft laten zien hoe groen en mooi de wijk kan worden met luchtfoto's, waarop al het groen toegevoegd is. Als wij dat zelf hadden moeten doen, dan krijg je van die technische tekeningen die hooguit een beetje groen zijn ingekleurd. Maar nu gaat het veel meer leven."

De volgende stappen

Linda vervolgt: "In de wijk is heel veel ruimte voor parkeren. Om zeker te weten hoeveel groen je kunt toevoegen, hebben we tellingen laten doen: hoeveel auto's staan er nou echt geparkeerd? Zelfs op de drukste momenten bleek 30 procent van de parkeerplaatsen leeg. Verder gaan we nu met bewoners in gesprek, want er verandert veel in de wijk. Misschien kun je niet meer altijd voor de deur parkeren. Die gesprekken doen we het liefst op straat, zodat je meteen ziet waar het gebeurt. En we kunnen vertellen over de voordelen van groen; het houdt water beter vast en verlaagt de temperatuur in de zomer. En het is goed voor de gezondheid en voor de portemonnee, want je woning wordt meer waard als de buurt groener is."

Wat heeft deze pilot gebracht?

"We hadden echt wel een paar nieuwe dingen, die we ook in andere wijken kunnen toepassen, zoals meer ontwerpkeuzes bij de bewoners neerleggen. In dit geval gaat het om ontwerpkeuzes over het aantal parkeerplaatsen en wat dit wel of niet kan brengen. Verder zijn we van plan om onderzoek te laten uitvoeren naar hittestress en biodiversiteit nu, in de bestaande situatie, en na afronding van de werkzaamheden. Het was ook heel mooi om de ervaringen van andere gemeenten te horen. Vaak loop je toch tegen dezelfde dingen aan, zoals bewonersparticipatie, of de verschillende belangen die er intern zijn. Mooi om van elkaar te kunnen leren!" Al met al heel positief dus en een mooie stap naar meer klimaatbestendige wijken, stellen beiden.

Ondersteuning vanuit de provincie

De ambitie vanuit de provincie is dat in 2050 alle wijken klimaatbestendig zijn. Dus voor iedereen een gezonde, prettige, groene woonomgeving. Omdat er veel komt kijken bij het aanpakken van een wijk, beginnen ze hier nu al mee. Dit doen zij om samen met de gemeenten te ontdekken waar zij tegenaan lopen én wat de oplossingen zijn. Marion Speksnijder, aanjager bij het programma Klimaatadaptatie van de provincie Utrecht, vertelt: "We zien dat gemeenten worstelen met onderwerpen als klimaatadaptatie en biodiversiteit. Het staat in het beleid, maar hoe pas je het nou toe? Er ligt al zoveel op hun bordje. Zeker bij kleine gemeenten is vaak één ambtenaar verantwoordelijk voor veel verschillende onderwerpen, zoals energietransitie, duurzaamheid en circulariteit. En daar komt klimaatadaptatie dan ook nog bij. Daarom willen we gemeenten graag een handje helpen. En zelf leren we hier ook heel veel van."

Bron: provincie-utrecht.nl