Lessen uit MONA: Van volle parkeerplaatsen naar duurzame bereikbaarheid

Natuurparken kampen met uitdagingen door het hoge autogebruik van bezoekers. Dit leidt tijdens piektijden tot parkeerproblemen, onveiligheid, ecologische schade en verminderde beleving.

Interventies voor duurzame bereikbaarheid

Binnen het MONA-project (MOdal shift, routing and nudging solutions in NAture areas) werken natuurparken in Nederland, België, Duitsland en Frankrijk samen aan effectieve interventies voor verduurzaming van bezoekersstromen. Er wordt gewerkt aan drie typen maatregelen: modal shift, andere routering en nudging. Dit omvat het herverdelen en opwaarderen van toegangspoorten, verbeteren van openbaar vervoer inclusief voor- en natransport, en informatie- en nudgingcampagnes. Om het succes van deze interventies te meten, wordt bezoekersdata ingewonnen en een monitoring framework met inzichten uit enquêtes en andere informatiebronnen ontwikkeld.

Data gedreven aanpak

Breda University of Applied Sciences (BUas) brengt voor vier natuurparken de huidige bezoekersstromen in beeld. Twee Vlaamse parken (Grenspark Kalmthoutse Heide en Wortelkolonie) werken met telsystemen om bezoekers en piekbelastingen te monitoren. Bij Utrechtse Heuvelrug worden tellussen ingezet om het aantal auto’s op belangrijke routes en de parkeerdruk te meten. Dit artikel gaat nader in op natuurpark Loonse en Drunense Duinen (LDD), waar GPS-data worden gebruikt om bezoekersstromen in beeld te brengen.

Herkomst en spreiding bezoekers

Een belangrijke indicator is de herkomst van bezoekers, dit bepaalt welke alternatieven voor de auto beschikbaar zijn. Analyses tonen dat ruim de helft uit kernen in de directe omgeving komt (Tilburg, Loon op Zand, Waalwijk, Heusden, ‘s-Hertogenbosch). Andere bezoekers komen van verder, zoals Breda, Eindhoven en zelfs de Randstad. Dit toont dat Loonse en Drunense Duinen aantrekkingskracht verder reikt dan de eigen regio.

Bezoekerspatronen

Een analyse van het aantal bezoekers naar tijd laten zien dat deze redelijk evenredig zijn verdeeld. Het aantal bezoeken per maand lag van maart tot juli 2025 redelijk stabiel rond de 300.000. In augustus was een opmerkelijke toename van het aantal bezoeken zichtbaar terwijl aantal unieke bezoekers beperkter steeg. Dezelfde mensen kwamen dus vaker, waarschijnlijk bewoners uit de buurt die aan het einde van de zomer meer vaker een wandeling wilden maken. Zondag is de piekdag met gemiddeld iets meer dan 10.000 bezoekers, hoewel vrijdag en woensdag ook druk zijn met meer dan 9000 bezoekers. Maandag, dinsdag en donderdag zijn rustiger. Tussen 7-8 uur is er een eerste piek met vroege wandelaars, rond 11 uur veel bezoekers, en na 16 uur neemt de drukte geleidelijk af.

Het vervolg

In de komende jaren wordt data uit tellingen en GPS-tracking gebruikt om trends in bezoekersstromen te monitoren, inclusief effecten van interventies die natuurparken gaan inzetten. BUas richt zich op analyse van bezoekersstromen, terwijl KU Leuven het bredere monitoring framework ontwikkelt waarin ook enquêtes en andere databronnen worden geïntegreerd. Samen kunnen ze daarmee de duurzaamheid van de bezoekersstromen van natuurgebieden in kaart brengen.

Bron: verkeerskunde.nl